Kemik yoğunluğu ölçüm cihazları hastanın üzerinde yattığı bir masa, üstte X ışını kaynağı, masanın altında ölçümü yapan dedektör ve dedektörden gelen bilgiyi işleyen bir bilgisayar sisteminden oluşmuştur. Tüpten çıkan X ışını ile dedektörün ölçtüğü X ışını arasındaki farktan, ölçüm yapılan kemiğe ait kalsiyum miktarı – kemik yoğunluğu hesaplanır.

Kemik yoğunluğu ölçümünde değişik yöntemler olmasına rağmen, 1997 yılında en iyi yöntemin çift enerji X-ışın absorbsiyometri (DEXA) olduğu bildirilmiştir. Bu sistemde fan-beam şeklinde çift enerji veren röntgen tüpü ve karşısında iki boyutlu görüntülemeyi sağlayan multidedektör sistemi vadır. Bu sistemde hastanın aldığı doz minimumdur, lomber ölçümde 2 mrem’i geçmez.

Osteoporoz; kemiklerin zayıflamasına ve kırılmaya yatkın hale gelmesine yol açan bir hastalıktır. Bu hastalıkta kemiklerin hem yoğunluğu azalmış, hem de kalitesi bozulmuştur. Kemik kaybının sessizce ilerlediği bu hastalığın çoğu kez kırıklar oluşmadan farkına varılamamaktadır.Dünyada en yaygın görülen, bir iskelet sistemi hastalığı olan osteoporoz, özellikle menopozdan sonra kadınlarda görülmekle birlikte erkeklerde, çocuklarda, ileri yaşta ise her iki cinste de görülebilmektedir. Kırıklar en sık omurga, el bileği, kalça ve üst kol kemiğinde omuza yakın bölgede görülmekte olup hafif bir düşme veya çarpmadan sonra oluşabilmektedir.

Osteoporoz hastalarında ortaya çıkan boy kısalması da hastalığın tanımlanmasında önemli bir ipucu olarak karşımıza çıkmaktadır. En ciddi osteoporotik kırık kalça kırığı olup, daha ileri yaştaki kişilerde görülmekte ve yaşamı ciddi şekilde tehdit etmektedir. Osteoporoz hastalığında sırt ağrıları, duruş bozuklukları, düşme riskinde artış, oluşan kırıklar ile hastaların yaşam kaliteleri ve yaşam süreleri de olumsuz yönde etkilenmekte ve önemli sağlık harcamalarını gerekli kılmaktadır.

Birçok hastalıkta olduğu gibi osteoporozun oluşumunda da genetik yatkınlık önemli olup, hormonal etkenler, kemik sağlığı açısından uygun olmayan beslenme tarzı, olumsuz yaşam koşulları, fiziksel aktivite ve egzersiz eksikliği, kemik sağlığını olumsuz etkileyen çeşitli hastalıklar ile kullanılan ilaçlar gibi etkenler de hastalığın ortaya çıkmasında önem taşımaktadır.

Yaş ilerledikçe osteoporoz riski artmaktadır, özellikle kadınlarda 65 yaş üzerinde ve erkeklerde 70 yaş üzerinde sık rastlanmaktadır. Kadınlarda düşük östrojen, erkeklerde düşük testosteron düzeyleri, düşük vücut ağırlığı, sigara içiyor olmak veya geçmişte sigara içme öyküsü, birinci derece yakınlarda osteoporoz bulunması ve başta kortizon olmak üzere bazı ilaçların kullanımı ya da ağır hastalıkların bulunması osteoporoza neden olmaktadır.